Một cuộc khảo sát do Đại học Kinh tế Quốc dân thực hiện trên gần 500 công ty thuộc 6 lĩnh vực khác nhau cho thấy 80% công ty trong vùng dịch không nhận được sự hỗ trợ của chính phủ. Kết quả khảo sát cũng cho thấy rằng các doanh nghiệp nhỏ nhận được ít hỗ trợ hơn các doanh nghiệp lớn, và họ dễ bị tổn thương hơn trước đại dịch. Ngoại trừ chính sách hoãn nộp thuế giá trị gia tăng và thuế doanh nghiệp, tỷ lệ công ty nhận được gói hỗ trợ dưới 20%.
Nguyên nhân của chương trình hỗ trợ đầu tiên thất bại cũng được cho là do các chuyên gia tại hội thảo “Mổ xẻ” “Chính sách ngăn chặn tác động của Covid-19 đối với phục hồi và phát triển kinh tế” của Đại học Kinh tế Quốc dân diễn ra ngày 15/10. Trong đó, nguyên nhân chính là do các công ty, cá nhân không đáp ứng đủ điều kiện hoặc không tiếp cận được thông tin do chưa được hướng dẫn chi tiết và thống nhất. Thủ tục cũng rườm rà và nhiều mục tiêu không đạt được.
Các chuyên gia cho rằng, căn cứ vào phương án hỗ trợ thứ nhất, phương án hỗ trợ thứ hai là khả thi và hiệu quả. Đó chỉ là cuộc giải cứu, nhưng ưu tiên cho mục tiêu hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế.
Ông Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Chiến lược Cạnh tranh, thương hiệu tuân thủ nguyên tắc đầu tiên là chính trị phải nhanh. Ông Võ Trí Thành chia sẻ tại hội thảo với tư cách là người đóng góp lớn vào quá trình xây dựng chính sách và giám sát thực hiện, “việc thực thi chính sách tốt quan trọng hơn việc xây dựng chính sách tốt. Ảnh: Phương Linh .
Chính sách công bằng, kịp thời nhưng chưa được thực hiện nhanh chóng và nghiêm túc. Có ban chỉ đạo chống dịch, nhưng không có ban chỉ đạo kinh tế. Ông Thành nêu ví dụ, Quốc hội đồng hành nhưng không ủy quyền cho Chính phủ, Chính phủ muốn giảm thuế để hỗ trợ sản xuất thì DN phải chờ Quốc hội giơ tay. Anh chia sẻ: “Cá nhân tôi rất tiếc, phương tiện thứ hai đáng lẽ ra mắt vào tháng 9 nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành.”
Về phương tiện thứ hai, anh Thành và nhiều chuyên gia khác Đồng ý rằng “nó phải có đủ kích thước, thời lượng và độ phủ”. -Chính phủ có thể phải chấp nhận thâm hụt ngân sách để đưa ra phương án hỗ trợ, trên diện rộng, thời gian hỗ trợ sẽ được kéo dài ít nhất đến năm 2021 và bao gồm nhiều lĩnh vực, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ và gần 29 triệu lao động phi chính thức. Giả sử đây gần như là một chu kỳ hỗ trợ bên ngoài. -Kinh tế trưởng Cấn Văn Lực cho biết, quy mô của phương án hỗ trợ một lần chỉ chiếm khoảng 3% GDP. Viện trợ tùy thuộc vào tính chất và diễn biến của dịch bệnh ở mỗi nước, nhưng quy mô của chương trình viện trợ của Việt Nam vẫn còn nhỏ, so với 15% GDP ở các nước phát triển và 10-12% GDP. Mức độ ở các nước mới nổi là như nhau, và mức ở các nước Đông Nam Á là 2-7%.
Ông Luke đề xuất phương án hỗ trợ thứ hai với quy mô 1,5 nghìn tỷ USD, tương đương 2,5% GDP. Đồng thời, gói hỗ trợ thứ nhất vẫn chưa kết thúc. Ở các quốc gia trên thế giới, các kế hoạch hỗ trợ không chỉ nhằm cứu hộ và phục hồi mà còn nhằm cải thiện khả năng phục hồi, tính bền vững và tuổi thọ mà không cần cung cấp bất kỳ sự hỗ trợ nào. Nhất quán, nhiều chuyên gia cho rằng thời gian hỗ trợ thứ hai nên kéo dài ít nhất đến năm 2021.
Theo các chuyên gia, kế hoạch hỗ trợ thứ hai nên tính đến việc tổ chức các tượng nhân viên không chính thức bị ảnh hưởng mạnh bởi dịch bệnh, nhưng nằm ngoài vòng hỗ trợ chính trị. Luke ước tính hiện có khoảng 27 đến 29 triệu lao động phi chính thức, nếu kế hoạch thứ hai hỗ trợ 1 triệu người / tháng (trong vòng 3 tháng) thì ngân sách sẽ vào khoảng 86 nghìn tỷ. -Do xã hội bị cô lập, các tài xế xe đạp của khách sạn đã bị đóng cửa. Ảnh: Giang Huy .
Tuy nhiên, việc xác định nhân viên thường xuyên trên thực tế có thể khó khăn, vì vậy một số chuyên gia cho rằng nên sử dụng các giải pháp kỹ thuật để quản lý minh bạch đối tượng thụ hưởng. Và nó dễ dàng hơn.
Và, theo các chuyên gia, các nguồn lực nên được sử dụng trong các doanh nghiệp có khả năng phục hồi. Nếu nó được hỗ trợ vào ngày hôm nay, nhưng doanh nghiệp bị đóng cửa vào ngày mai, chiến lược đó không hợp lệ. Công ty cũng phải hứa không sa thải nhân viên (cũng không sa thải nhân viên) và tổ chức lại hoạt động kinh doanh khi được hỗ trợ.
Qua tiếp xúc với nhiều công ty vừa và nhỏ, ông Bùi Đức Thọ, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, cho biết mong muốn của công ty là được hỗ trợ để giảm chi phí sản xuất. Các doanh nghiệp đặt nhiều hy vọng vào sự hỗ trợ liên tục của chính phủĐặc biệt là chính sách dừng đóng BHXH và giảm tiền thuê đất, hỗ trợ chi phí. Ngoài ra, nhiều đơn vị đang đề xuất giảm thanh tra các cơ sở công lập trong giai đoạn khó khăn này.
Trước đề xuất giảm thuế giá trị gia tăng của một số hiệp hội, ông Thọ cho rằng đây là giải pháp tốt để kích cầu tiêu dùng. Nhưng lo lắng rằng nếu áp dụng nguồn lực của chính phủ cho tất cả các doanh nghiệp trên diện rộng thì chính phủ sẽ không đủ nguồn lực. Theo ông, cần xác định đúng nhóm đối tượng được hưởng chính sách, như du lịch, lưu trú, ăn uống… những vùng bị ảnh hưởng nặng nề của dịch. Chính phủ nên xem xét cẩn thận giải pháp này. Giảm thuế giá trị gia tăng áp dụng cho một số lĩnh vực không thể đạt được, và việc giảm đáng kể thuế giá trị gia tăng sẽ dẫn đến thâm hụt ngân sách. Đóng góp của thuế giá trị gia tăng vào thu ngân sách là vô cùng quan trọng, ước tính thuế giá trị gia tăng toàn công ty chỉ giảm được 1%, bội chi ngân sách 38 nghìn tỷ đồng.
Theo vị chuyên gia, Chính phủ nên nghiên cứu chính sách tìm kiếm hỗ trợ lãi suất cho vay thương mại bằng cách bù lãi suất của các ngân hàng thương mại để cho các doanh nghiệp vay với lãi suất thấp hơn bình thường. Năm 2009, chính phủ cung cấp một chương trình hỗ trợ lãi suất trị giá 1 tỷ USD, nhưng do triển khai trên quy mô lớn ở nhiều bộ phận khác nhau nên chương trình đã không hoạt động.
Vì vậy, nếu anh ấy nói hiện nay có hỗ trợ lãi suất thì tôi phải chọn lĩnh vực hỗ trợ, chắc chắn không phải là hiện thực hóa trên diện rộng. Ngoài ra, ông cũng cho rằng cần tăng vốn cho Quỹ phát triển DNNVV và tái khởi động quỹ bảo lãnh tín dụng đã vướng mắc hàng chục năm qua để giúp DNNVV có được tín dụng. Về quan điểm chỉ đạo, ông Nguyễn Văn Tạo, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương cho biết, khi Việt Nam xác định đã vượt qua được dịch Covid-19 thì giải pháp hiện nay không chỉ dừng lại ở việc cứu trợ mà phải tập trung khôi phục và phát triển kinh tế vì ông cho rằng phục hồi kinh tế là giải pháp. Mấu chốt của các vấn đề xã hội.